تغذیه با شیر مادر و تاثیر آن بر سلامت مادر و کودک

توسط

اکتبر 13, 2019

مزایای تغذیه کودک با شیر مادر

تغذيه با شير مادر فرآيندی است كه نياز به آموختن و كسب مهارت های لازم دارد كه با وجود انگيزه و علاقمندی مادران و حمايت اطرافيان تسهيل می شود. علاوه بر این ضروری است تا والدین از فواید تغذيه کودک با شير مادر و فواید شیر دهی برای مادر و تاثیر آن بر سلامت مادر و کودک به طور کامل آگاه شوند. تغذیه با شیر مادر می تواند بلافاصله پس از زایمان آغاز شود یا بعد از 4 تا 5 ساعت از بخش سزارین شروع شود.

تغذيه کودک با شير مادر نه تنها یک عمل زیبایی طبیعی بین مادر و کودک است، بلکه بسیاری از مزایای سلامت مادر و کودک را شامل می شود. به دلایلی، این موضوع در سالهای اخیر تبدیل به یک مسئله داغ و پر بحثی شده است.

فواید شیر مادر برای نوزاد شیرخوار

تحقیقات گسترده ای در مورد تغذیه با شیر مادر و تاثیر آن بر سلامت کودک و مادر صورت گرفته است. شير مادر دارای سه دسته اصلي مواد غذايی يعنی قند، چربی و پروتئين است. تغذیه نوزاد با شیر مادر تمام نیازهای غذایی کودک را از لحظه تولد تا پايان 6 ماهگی، تأمین می کند. آغوز که اولین و بهترین ماده برای محافظت از نوزاد در برابر بیماری‌های عفونی است، فقط در شیر مادر و در ساعات اولیه شیردهی وجود دارد.

شیر مادر دارای مواد مفید و ارزنده ايمنی است که کودک را در مقابل میكروب ها و انگل ها محافظت می کند. شیر مادر می تواند سیستم ایمنی نوزاد را تقویت کرده و از بروز انواع حساسیت ها، آسم و سندروم مرگ ناگهانی نوزادان پیشگیری کند. همچنین در اولین سال زندگی نوزاد ،تعداد عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی را کاهش می دهد.

تغذیه با شیر مادر و تاثیر آن بر سلامت مادر و کودک

خواص شیر مادر برای کودک

کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند در بزرگسالی کمتر به بیماری‌های قلبی و عروقی دچار می‌شوند و کمتر دیده می‌شود میزان کلسترول خونشان بالا باشد.
به سبب اختلاف در ترکیب شیر مادر، شیرخوار پرخوری نمی‌کند و در نتیجه کمتر به چاقی کودکی مبتلا می‌شود. (چاقی کودکی زمینه ساز بیماری‌های قلبی و عروقی، مفصلی و بیماری قند در بزرگسالی است.)
سلول‌های زنده و مواد مختلف شیر مادر دارای خاصیت ضدمیکروبی خاصی است که در نتیجه تغذیه شیرخوار با آن، احتمال ابتلای شیرخوار به بسیاری از عفوت‌های گوارشی و تنفسی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
آهن شیر مادر کم است اما به دلیل وجود عواملی چون لاکتوفرین و میزان اسیدی بودن شیر مادر، جذب آهن شیر مادر به مراتب بهتر از سایر انواع شیر صورت می‌گیرد. بنابراین کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند تا زمان شروع تغذیه کمکی به قطره کمکی آهن نیازی ندارند.
با تغذيه نوزاد با شير مادر میزان ابتلا به بیماری‌های آسم، اگزما و انواع آلرژی در نوزادان و کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند به مراتب کمتر از شیرخواران دیگر است.
جذب کلسیم شیر مادر به سبب نسبت مناسب کلسیم به فسفر در آن، بهتر انجام می‌شود. کمبود کلسیم در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر دیده می‌شود.
چربی و پروتئین شیر مادر بهتر از تمامی انواع شیر هضم و جذب می‌شود و به همین علت دردهای قولنجی، جمع شدن گاز در معده (نفخ)، استفراغ و حساسیت نسبت به پروتیئن در شیرخواران تغذیه شده با شیر مادر به مراتب کمتر است.
ترکیب شیر مادر همراه با رشد کودک تغییر می‌کند. در هر وعده شیرخوردن، چربی به تدریج بیشتر می‌شود. ابتدای شیر رقیق و آبکی است و در عوض قسمت انتهایی شیر غلیظ‌تر است؛ به این سبب هم تشنگی و هم گرسنگی کودک با شیر مادر برطرف می‌شود.
شیر مادر به تنهایی قادر است یک سوم انرژی و مواد مغذی موردنیاز کودک را در سال دوم زندگی تامین کند. به همین دلیل از سال دوم مصرف شیر مادر در کنار و به همراه غذای کمکی توصیه می‌شود. (غذای کمکی به تنهایی کافی نیست.)
شیر مادر همواره پاکیزه، بدون آلودگی، عاری از خطر مسمومیت، دارای درجه حرارت مناسب و بدون نیاز به تجهیزات خاص، در دسترس کودک است.
به علت وجود آب کافی در شیر مادر تشنگی نوزاد برطرف می‌شود و نیازی نیست به او آب بدهیم. این امر از بسیاری بیماری‌های گوارشی کودک که بر اثر استفاده از آب آلوده (حتی در مناطق شهری) پدید می‌آید پیشگیری می‌کند.
شیر مادر به علت آسان گواری و مقوی بودن، برای شیرخواران بیمار بسیار مناسب‌تر است.
برای نوزاد نارس و کم وزن که قادر به مکیدن پستان مادر نیست شیر مادر (به خصوص آغوز آن) بسیار مناسب است، که می‌توان آن را با سرنگ یا قطره چکان به نوزاد نارس داد. به این ترتیب کودک از بسیاری از بیماری‌های عفونی و مرگ و میر ناشی از آن در امان می‌ماند. همچنین تماس بدنی مادر و نوزاد در بهبود رشد و تکامل نوزاد نارس بسیار مفید است.
میزان سدیم و پروتئین شیر مادر به حدی است که به کلیه‌های نوزاد که هنوز کامل نشده است صدمه‌ای نمی‌زند.
تغذیه با شیر مادر در ایجاد رابطه عاطفی عمیق بین مادر و کودک بسیار موثر است و اثر مطلوب روانی خاصی بر کودک دارد، چنانکه کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند در دوران بلوغ آرام ترند و از امنیت روانی بیشتری برخوردارند.
کمتر پیش می‌آید که لازم شود کودکانی که شیر مادر می‌خورند بستری شوند؛ در نتیجه جدایی عاطفی کمتری پیش می‌آید.
شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر دچار مشکلات دندانی ناشی از مصرف پستانک و شیشه می‌شوند.
کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند به دلیل همزمانی ارضای حس گرسنگی و غریزه مکیدن، به مراتب آرام‌تر از کودکان و نوزادان دیگرند.
سرانجام اینکه مرگ ناگهانی نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند به مراتب کمتر اتفاق می‌افتد

فواید شیردهی برای مادر

تغذيه نوزاد با شير مادر

مادرانی كه به نوزادشان شير می دهند چون از چربی ذخيره شده دوران بارداری برای ساختن شير استفاده می كنند، زودتر وزن اضافی را از دست مي دهند و پستان ها و اندامشان نيز به همين دليل زودتر به حالت طبيعی قبل از بارداری بر مي گردد. از جمله فواید شیر دهی برای مادر عادت ماهيانه مادر و امكان تخمک گذاری وی به تعويق می اندازد. درنتيجه، حاملگی های زودرس كمتر اتفاق می افتد. از جمله فواید شیر دهی برای مادر جمع شدن و برگشت رحم به اندازه طبيعی در مادرانی كه به نوزادانشان شير می دهند، سريع تر انجام می گيرد. برگشت سريع رحم به حالت طبيعی و ديرتر شروع شدن عادت ماهيانه به دليل شيردهی، باعث جلوگيری از كم خونی مادر مي شود.
از دیگر فواید شیر دهی برای مادر کمتر شدن احتمال ابتلا به سرطان پستان و تخمدان در زنان شيرده است. مادر به دليل تماس های مكرر كودک با بدنش در شيردهی و احساس آرامش و رضايتی كه از اين تماس حاصل می شود وضع روحی و عاطفی بهتری خواهد داشت.

مزايای اقتصادی ـ اجتماعی تغذيه نوزاد با شير مادر با توجه به افزايش نياز غذايی مادر در طول شيردهی از هر شيوه ديگر تغذيه، به مراتب ارزانتر است. کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند چون كمتر بيمار می شوند هزينه درمان آنها به طور مشخص كاهش می يابد. در بيمارستان هايی كه از شيوه هم اطاقی مادر و نوزاد استفاده مي شود بروز عفونت و همه گير شدن آن در بين نوزادان، به مراتب كمتر اتفاق مي افتد.

نوشته های مشابه
نکات مهم در تغذیه نوزاد با شیشه شیر
بی اشتهایی و کم غذایی در کودک و راه های درمان آن
با کودک بد غذا و بی اشتها چه کنیم؟
چگونه غذا خوردن را به کودکان یاد بدهیم؟
چگونه غذا دادن به نوزاد را شروع کنیم؟

مقاله ها و نکات مهم سلامت و تغذیه را اینجا بخوانید